سیستم های مدیریت کیفیت

فصل سرما در پیش است و طبیعتا بروز بیماری‌های مرتبط با این فصل نیز در این روزها فراوان شده است. سرفه، سردرد، تب، عطسه‌های مکرر، آبریزش بینی، گلودرد و خلاصه علائم سرماخوردگی را این روزها دوروبرمان فراوان می‌بینیم.

شاید هم یکی از ما گرفتار همین علائم باشیم، اما آیا واقعا به همین سادگی می توان آن را سرماخوردگی نامید؟ بهتر است کمی محتاط باشیم و در تشخیص یک بیماری با چنین علائمی، عجولانه قضاوت نکنیم. دلیلش هم واضح است؛ علائم سرماخوردگی و سینوزیت در موارد بسیاری مشابهند. درست است که یک سرماخوردگی ساده ممکن است به التهاب و عفونت سینوس ها یا همان سینوزیت منجر شود، اما این دو بیماری کاملا متمایز است و هریک شیوه های درمانی مختص به خود را دارد.

سرماخوردگی معمولی یک عفونت ویروسی در ناحیه تنفسی فوقانی است. علائم این بیماری معمولا بتدریج طی یک یا دو روز خود را نشان می دهد، در روزهای سوم و چهارم به شدیدترین حالت خود می رسد و پس از آن تقریبا در روز پنجم یا هفتم آرام آرام مرتفع می شود. این بیماری با مجموعه ای از علائم همراه است که به طور کلی عبارتند از: گرفتگی بینی، احساس ناخوشی، آبریزش مکرر بینی، عطسه، گلودرد، ریختن اخلاط بینی به حلق و تب که در سرماخوردگی بزرگسالان رایج نیست، اما کودکان ممکن است هنگام سرماخوردگی تب کنند.

سرماخوردگی ممکن است با سرفه و سردرد نیز همراه باشد. چه سرماخوردگی را درمان کنید چه آن را به حال خود رها کنید، در افراد مختلف حدود ۳ روز تا یک هفته طول می کشد و پس از طی این دوره رفع خواهد شد.

درمان سرماخوردگی

دکتر جردن جوزفسون، نویسنده کتاب «همین حالا از شر سینوزیت خلاص شوید» و مدیر مرکز سینوس و بینی نیویورک می گوید: «برای درمان سرماخوردگی باید از خودتان مراقبت کنید و مایعات فراوان بنوشید تا آب بدنتان افزایش یابد. این کار کمک قابل توجهی به خروج عفونت از بدن شما می کند، زیرا سبب مرطوب شدن مخاط و روان شدن ترشحات مخاطی در ناحیه عفونت خواهد شد. سوپ مرغ را هم حتما در برنامه غذایی خود بگنجانید.»

در کنار این موارد، اگر به پزشک مراجعه کنید، ممکن است برایتان داروهایی تجویز کند تا طی این مدت عوارض آزاردهنده بیماری مانند آب ریزش مکرر بینی، سردرد، سرفه و… را تا حدی کاهش دهد و تحمل آنها راحت تر شود.

گاهی سرما ممکن است وارد سینوس ها شود و آنها را ملتهب کند که در این حالت از به جریان افتادن ترشحات مخاطی جلوگیری خواهد کرد. این سرماخوردگی درواقع ممکن است به عفونت سینوس تبدیل شود.

اما چگونه باید بفهمیم سرماخوردگی به عفونت سینوس ها تبدیل شده است؟ دکتر جوزفسون می گوید: «اگر پس از گذشت دو یا سه روز از بروز سرماخوردگی، حالتان بدتر شد یا رنگ ترشحات بینی تان به سبز یا زرد گرایید، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا علائم بیماری را بررسی کند. به احتمال بسیار زیاد باید سینوس هایتان چرک کرده باشد.»

علائم عفونت سینوس ها (سینوزیت)

سینوزیت همان التهاب سینوس هاست که ممکن است علل گوناگونی داشته باشد؛ یک سرماخوردگی ساده، یک عفونت یا حتی حساسیت. با این حال تمام التهاب های سینوسی ممکن است چند علائم را بروز دهد:

ـ احساس فشار و درد پشت چشم ها یا گونه ها

ـ احساس درد در دندان های بالا

ـ جمع شدن خلط و احساس گرفتگی در مجاری سر و صورت و گاهی دشواری در تنفس

ـ آبریزش بینی که زرد یا سبزرنگ است

ـ سردرد

ـ ریختن ترشحات بینی به حلق

مبتلایان همچنین ممکن است از خستگی، دشواری تنفس از طریق بینی، کاهش قدرت بویایی و بی قراری هنگام خواب و استراحت شکایت داشته باشند.

به گفته دکتر جوزفسون: «شما فکر می کنید هر ماه یا طی ماه های متمادی مبتلا به سرماخوردگی هستید، باید بدانید که این سرماخوردگی نیست. به احتمال بسیار زیاد شما به سینوزیت مزمن مبتلا شده اید که گاهی عود می کند، اما پرسش این است که چگونه می توانیم میان این دو تفاوت قائل شویم؟ دکتر جوزفسون در پاسخ می گوید: «سرماخوردگی معمولا یک بار در سال سراغ شما خواهد آمد و بیشتر از چند روز هم مزاحمتان نخواهد بود و شما تا سال بعد از شرش در امان خواهید ماند.» پس اگر فکر می کنید سرما خورده اید و علائم آن را مدتی طولانی با خود یدک می کشید یا اگر به دفعات در طول سال احساس سرماخوردگی دارید، به احتمال بسیار زیاد به سینوزیت مبتلا هستید.

متخصصان، سینوزیت یا همان عفونت و التهاب سینوس ها را به سه نوع تقسیم می کنند:

ـ سینوزیت حاد که معمولا کمتر از چهار هفته طول می کشد.

ـ سینوزیت مزمن که علائم طولانی مدتی دارد و ممکن است بیش از دوازده هفته یعنی حدود سه ماه، طول بکشد.

ـ نوع سوم سینوزیت در واقع از نوع التهاب هایی است که هر از گاهی برمی گردند و عود می کنند. به چنین التهاب هایی اصطلاحا التهاب راجعه نیز می گویند. این نوع سینوزیت اغلب چهار بار در سال یا حتی بیشتر از آن به صورت سینوزیت حاد بروز می کند و معمولا ناشی از ویروس یا باکتری است.

درمان عفونت سینوسی

اگر شما گمان می کنید سینوس هایتان چرک کرده و علائم بیماری تان طی مدت دو سه روز برطرف نشده است، باید سری به پزشک متخصص بزنید. پزشک ممکن است فقط به معاینه معمولی اکتفا کند، شاید هم لازم ببیند عکس اشعه x از سینوس هایتان بگیرید یا به شیوه های دیگری از آنها تصویربرداری کنید. به هر حال همه این کارها برای تشخیص دقیق تری بیماری شما لازم است.

مصرف دارو

عفونت سینوسی را با دارو می توان درمان کرد. پزشک متخصص نخست برای شما داروهایی تجویز می کند که وضع ترشحات ناهنجار سینوس ها و بینی را بهبود بخشد و تنفس شما را تسهیل کند. بیشتر افراد بدون نیاز به آنتی بیوتیک دوره درمان را پشت سر می گذارند و خوب می شوند، اما اگر علائم بیماری در مدت ۱۰ تا ۱۴ روز مرتفع نشد، پزشک اغلب آنتی بیوتیک تجویز می کند. توجه داشته باشید مصرف دارو، بویژه آنتی بیوتیک حتما باید با تجویز پزشک باشد.

شست وشوی بینی

محلول شست و شوی بینی چه به صورت اسپری باشد و چه به صورت سرم های شست و شو، که هر دو در داروخانه ها در دسترس است، مشکلات ناحیه بینی را هنگام بروز سینوزیت بهبود می بخشد و دفعات عفونت سینوس ها را نیز کاهش می دهد. مطالعه ای که سال ۲۰۰۷ منتشر شده نشان می دهد بیمارانی که از محلول شست و شو یا همان سرم نمکی استفاده می کنند علائم بیماری شان سریع تر رفع می شود و نیز دفعات ابتلای مجدد به عفونت سینوس ها در این افراد کاهش می یابد.

استنشاق استروئید

بیمارانی که به سینوزیت مزمن مبتلا هستند، می توانند از اسپری های استروئید بینی استفاده کنند. این اسپری ها درواقع حاوی مواد ضدالتهابی است که مستقیم بر بافت سینوس ها تاثیر می گذارد. استفاده از این اسپری ها راه موثری برای پیشگیری از عفونت های سینوسی به شمار می رود. استنشاق استروئید به این طریق می تواند التهاب بافت های سینوس را کاهش دهد و از انسداد و بسته شدن مجاری سینوسی جلوگیری کند. در این مورد هم توصیه می شود حتما با مشورت و مجوز پزشک معالج از اسپری استفاده کنید.

جراحی

در برخی موارد که سینوزیت به حالت مزمن درمی آید و طول مدت هر بار عفونت آن بسیار زیاد می شود، به ناچار باید از طریق جراحی، فضای حفره های سینوسی را افزایش داد تا به این ترتیب توان عملکرد آنها بهبود یابد.

سرماخوردگی معمولی و عفونت های سینوسی، بسادگی درمان می شوند و پزشک عمومی هم می تواند اقدامات درمانی را پی بگیرد، اما اگر شما به عفونت های مزمن سینوسی یا سینوزیت راجعه مبتلا هستید،پزشک عمومی ممکن است شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دهد./جام جم آنلاین