نویسنده: دکتر مهرداد منصوری "متخصص ارتوپدی"

ریشه های عصبی که از فورامن های بین پنج مهره اول کمری خارج میشوند همراه با ریشه عصبی که از بین مهره دوازدهم سینه ای و مهره اول کمری خارج میشود بعد از خروج از ستون مهره یک شبکه عصبی را درست میکنند که به آن شبکه عصبی کمری Lumbar plexus میگویند. این ریشه های عصبی به یکدیگر متصل شده و بعد از تبادل رشته های عصبی مجددا از هم جدا شده و اعصاب جداگانه ای را تشکیل میدهند.

این اعصاب که حسی و حرکتی هستند به پایین آمده و در لگن و اندام تحتانی فعالیت های مهمی را انجام میدهند. خروجی شبکه عصبی کمری دو دسته از اعصاب شامل دسته اعصاب قدامی و دسته اعصاب خلفی یا پشتی است. مهمترین عصب (بلندترین و بزرگترین) دسته اعصاب قدامی یا جلویی شبکه عصبی کمری عصب رانی یا فمورال Femoral nerve است. شاخه های مهم دیگر شبکه عصبی کمری عصب حسی پوستی ران و عصب ابتوراتور است.

ریشه های عصبی که از استخوان خاجی یا ساکروم Sacrum خارج میشوند همراه با دو ریشه عصبی پایینی کمری بعد از خروج از استخوان یک شبکه عصبی را درست میکنند که به آن شبکه عصبی ساکرال Sacral plexus میگویند. این ریشه های عصبی به یکدیگر متصل شده و بعد از تبادل رشته های عصبی مجددا از هم جدا شده و اعصاب جداگانه ای را تشکیل میدهند. این اعصاب که حسی و حرکتی هستند به پایین آمده و در لگن و اندام تحتانی فعالیت های مهمی را انجام میدهند. مهمترین خروجی شبکه عصبی ساکرال عصب سیاتیک است.

                        در تصویر بالا شبکه های عصبی کمری (لومبار) و ساکرال دیده میشوند

عصب سیاتیک Sciatic nerve

عصب سیاتیک بلندترین و بزرگترین عصب بدن است. این عصب بعد از خروج از لگن در پشت باسن و ران به سمت پایین آمده و حس پوست پشت ران و حرکت عضلات کمپارتمان پشتی ران را تامین میکند. کمی بالاتر از زانو به دو شاخه تیبیال و پرونئال تقسیم شده و این شاخه ها تمامی حس و جرکت زانو و پایین تر از آن را تامین میکنند.

                 مسیر عصب سیاتیک

عصب رانی یا فمورال Femoral nerve

عصب رانی یا فمورال رشته هایی به عضلات ایلیوپسواس، پکتینئوس، سارتریوس و کوادری سپس میدهد و حس سطح جلویی ران را هم تامین میکند. این عصب در لگن از بین عضلات پسواس و ایلیاک عبور کرده و به آنها شاخه هایی میدهد و بعد از خروج از لگن به رشته های متعددی تقسیم شده و به عضلات و محدوده پوستی هدف میرسد. شاخه های انتهایی حسی این عصب در پایین ران نام عصب صافن Saphenous را به خود یگیرد و حس پوستی سطح داخلی ساق را تامین میکند.

عصب پوستی خارجی ران Lateral femoral cutaneous nerve of thigh

عصب پوستی خارجی ران شاخه مهم دیگری از اعصاب قدامی شبکه عصبی کمری است و بعد از خروج از عضله پسواس از سطح داخلی خار ایلیک قدامی فوقانی عبور کرده و از لگن خارج میشود و حس پوستی سطح خارجی ران را موجب میشود.

عصب ابتوراتور Obturator nerve

عصب ابتوراتور شاخه مهمی از اعصاب پشتی یا خلفی شبکه عصبی کمری است و از طریق کانال ابتوراتور از لگن خارج شده، موجب حرکت عضلات کمپارتمان داخلی ران یعنی اددکتورها شده و حس قسمت داخلی پوست ران را تامین میکند.

شبکه عصبی کمری شاخه های دیگری هم دارد که موجب حس قسمت هایی از لگن و حرکت بعضی از عضلات لگن میشوند.

 
         عصب رانی و ابتوراتور

 
عصب صافن ادامه عصب فمورال در ناحیه ساق است