سیستم های مدیریت کیفیت

دریاچه «اسکندرکول» در دامنه شمالی محدوده «دوشنبه» در قلب کوه موسوم به «فان» در ناحیه «عینی» ولایت سغد تاجیکستان واقع است.

این دریاچه در 120 کیلومتری شمال پایتخت تاجیکستان و در ارتفاع 2195 متر بالاتر از سطح دریا و در تقاطع محدوده کوه‌هایی با نام «حصار» و «زرافشان» بوده بنابر اسناد موجود این منطقه به نام اسکندر مقدونی که گویا زمانی به این منطقه حمله‌‍‌ور شده بود، نامگذاری شده‌ است.

بنا بر روایات موجود اسکندر مقدونی در راه خود از آسیای مرکزی به کشور هند از محل این دریاچه گذار و مدتی با نیروهایش در ساحل آن اقامت کرده است.

اگرچه در منابع رسمی نام دریاچه اسکندرکول عنوان می‌شود اما برخی از محققان جغرافیای تاجیکستان بر این نظرند که این نام تنها برای جلب و جذب گردشگران و بالا بردن نفوذ به دریاچه گذاشته شده ولی در اصل اسم آن چیز دیگری بوده‌ است.

«انصار شاه‌میرزایف» یک محقق جغرافیای این منطقه معتقد است که نام اصلی این دریاچه «اسکادرکول» و به معنای «دریاچه‌ بالا» یا «دریاچه‌ای در بلندی» است.

این دانشمند تاجیک افزود: بالاتر از این دریاچه روستایی است با نام «اسکادر» که از واژه‌های مربوط به زبان سغدی قدیم بوده و معنای بالا، بلند و در ارتفاع را دارد.

این محقق معتقد است که با گذشت زمان و از بین رفتن زبان سغدی معنای این واژه قدیمی نیز برای ساکنان نامفهوم شده و به این دلیل با تحریف کردن کلمه و معنای قدیمی، آن را اسکندرکول گفته‌اند.

به گفته این محقق برای افرادی از مناطق دیگر آمده نیز واژه اسکادر مفهوم نبوده و آنان این دریاچه را با نام اسکندرکول پذیرفتند.

این صاحب‌نظر تاجیک همچنین معتقد است که اسم اسکندرکول برای تبلیغ گردشگران نیز بیشتر موافق بوده و به این دلیل است که محققان نیز این نام را به طور رسمی قبول کرده‌اند.

اسکندرکول بزرگترین دریاچه در ردیف کوه‌های «پامیر-آلای» و بنابر تأیید پژوهشگران زیباترین دریاچه در تاجیکستان است.

مردم محلی آن را «دردانه» و «مروارید» اما گردشگرانی که با این منطقه آشنایی دارند آن را به تعبیر «زمردی در تاپس کوه خاکستری» توصیف می‌کنند.

این دریاچه داستان‌های متعدد، افسانه‌ها و اسطوره‌هایی را با خود دارد که زمان بازدید و تماشا منظره‌های آن از سوی مردم محلی به مهمانان و بازدیدکنندگان نقل می‌شود.

یکی از این قصه‌ها که دهان به دهان مردم محلی منتقل می‌شود این است که گویا اسکندر بزرگ در یک عملیات نظامی در آسیای مرکزی و به هنگام سفر به سوی کشور هند از این منطقه عبور کرده و با شگفت از زیبایی طبیعت چند روزی در ساحل آن گرفتار مانده‌ است.

کسانی که به این محل سفر می‌کنند خواهند دید که رودخانه‌ای هم‌نام آن نیز جاری بوده و آبشاری به شکل غیرعادی زیبا و باشکوه به نام «آبشار نیاگارا فان» از ارتفاع 38 متر ایجاد کرده‌ است.

منابع رسمی می‌گویند که آب اسکندرکول از رودخانه‌های «سرتاغ»، «سردیو» و «هزار مچتا» که در ارتفاع چهار هزار متری سرچشمه دارند تأمین می‌شود.

مساحت دریاچه 3.5 کیلومتر مربع بوده و عمق 72 متر دارد و از جمله دریاچه‌های با اندازه کوچک می‌باشد، اما حداکثر طول دریاچه 3200 متر، حداکثر عرض آن 2990 متر و امتداد خط ساحلی‌اش 14 کیلومتر است.

سواحل دریاچه عمدتا مکان با شیب زیادی بوده و تقریبا با گیاهان سرسبز پوشیده شده‌ و در اطراف رودخانه‌هایی که به این دریاچه می‌ریزند درختچه‌های صنوبر نقره‌ای، درخت غان، بید و خولان دریا سبز شده‌اند.

دامنه‌های کوه ساحلی را سرو کوهی پوشیده‌ و در نزدیکی لبه آب پوشش گیاهی متراکم متشکل از درختان صنوبر، درختچه‌ها، گیلاس وحشی، زالزالک و زرشک نیز موجود است.

اما محققان جانوران یا «هدروفائون» دریاچه را بسیار ضعیف عنوان کرده و می‌گویند: این دریاچه تنها یک نوع کوچک و سیاه ماهی با نام «کارکتر» را در بردارد.

به گفته جانوران اطراف دریاچه در مقایسه با جانوران داخل آب دریاچه خیلی غنی بوده و گاهی اوقات حتی حیوانات بزرگ و نادر مانند خرس، بز کوهی، گراز را می‌توان دید.

این محققان محل دریاچه اسکندرکول را از مکان‌های تجمع و توده شدن پرندگان از جامعه کشورهای همسود در فصل زمستان می‌دانند.

مسیر رفت‌وآمد به این منطقه خیلی ساده بوده و از شهر دوشنبه در مساحت حدود یک ساعت‌ونیم با ماشین از طریق دره فاندریا، ناحیه یغناب و با جاده‌ای ساحلی اسکندردریا می‌توان رسید.

گردشگران فصل تابستان و پاییز را دوران مناسبی برای سفر به این منطقه می‌دانند و به این دلیل است که در چنین روزهایی تعداد مسافرانی که می‌خواهند از این منطقه بازدید کنند بسیار است.